Ένα εντατικό θεραπευτικό πρόγραμμα ημέρας για ασθενείς με οριακή διαταραχή προσωπικότητας

 437 total views

Τα εντατικά θεραπευτικά πρόγραμματα ημέρας, έχουν σχεδιαστεί με σκοπό να προωθήσουν τη λειτουργικότητα των ασθενών στην κοινωνία, σε ένα πιο εντατικό επίπεδο, από αυτό που συνήθως είναι διαθέσιμο στα προϋπάρχοντα εξωνοσοκομειακά ψυχιατρικά προγράμματα και γραφεία ψυχικής υγείας.

Μια πρόσφατη μελέτη από τη Μασαχουσέτη της Αμερικής (Smith et al 2001) παρουσίασε ένα ειδικό εντατικό θεραπευτικό πρόγραμμα ημέρας το οποίο έχει αναπτυχθεί για ασθενείς με οριακή διαταραχή προσωπικότητας. Η οριακή διαταραχή προσωπικότητας (ή μεταιχμιακή) είναι μια διαταραχή του χαρακτήρα που έχει αρκετά κοινά στοιχεία με τη διπολική διαταραχή και την κατάθλιψη π.χ αστάθεια στη διάθεση και κατάθλιψη, δυσκολία στη διαχείριση των διαπροσωπικών σχέσεων, φόβο εγκατάλειψης, ασταθή εικόνα εαυτού, αυτοτραυματικές συμπεριφορές και αυτοκτονικό ιδεασμό, χρόνια αισθήματα κενότητας, δυσκολία ελέγχου θυμού και καμία φορά παρανοϊκό ιδεασμό κάτω από συνθήκες έντονου στρες. Οι συγκεκριμένοι ασθενείς σε περιόδους οριακών, διαπροσωπικών κρίσεων είναι πιο πιθανό να λειτουργήσουν αντιδραστικά σε πιο κλειστού τύπου θεραπείας που παρέχεται σε ψυχιατρικά νοσοκομεία/κλινικές. Συνεπώς είναι καλό να αποφεύγεται η νοσηλεία τους σε κλειστά πλαίσια.

Τα εντατικά θεραπευτικά προγράμματα ημέρας, αποτελούν μια μορφή κλινικής υπηρεσίας για αυτούς του ασθενείς. Σε αυτά τα προγράμματα επιδιώκεται η βελτίωση της λειτουργικότητας του ατόμου μέσω της ψυχοθεραπείας και της ολοκληρωμένης ομαδικής θεραπείας. Επίσης, προσφέρεται ένα θεραπευτικό περιβάλλον στο οποίο οι ασθενείς αισθάνονται ότι τους ακούνε και τους καταλαβαίνουν.

Σύμφωνα με τον Smith & συνεργάτες (2001) το θεραπευτικό πρόγραμμα ημέρας για ασθενείς με οριακή διαταραχή προσωπικότητας, θα πρέπει να διαθέτει δομή, υποστήριξη και συντονισμό και να συσχετίζεται με πρόσβαση σε ομαδική θεραπεία. Περιλαμβάνει τέσσερα βασικά στοιχεία:

1. Δημιουργία σχέσης εμπιστοσύνης με τη δομή

2. Ενίσχυση της υπευθυνότητας προς τη θεραπεία και την ενεργή ανάπτυξη-διαμόρφωση και εκτέλεση του θεραπευτικού του προγράμματος-σχεδίου

3. Βοήθεια στον εντοπισμό και κατανόηση των δυσπροσαρμοστικών διαπροσωπικών λειτουργιών

4. Εστίαση στην προσαρμογή και βελτίωση της ποιότητας ζωής του ασθενή μακροχρόνια.

Το πρόγραμμα επίσης προσφέρει ατομική ψυχοθεραπεία, με ή χωρίς φαρμακευτική αγωγή, σε συνδυασμό με ομαδική θεραπεία. Η ατομική θεραπεία επιλογής συνήθως είναι η Διαλεκτική συμπεριφορική θεραπεία η οποία είναι ένα είδος γνωσιακής – συμπεριφορικής ψυχοθεραπείας που επικεντρώνεται στα στοιχεία και προβλήματα του χαρακτήρα. Οι θεραπευόμενοι εκπαιδεύονται σε διάφορες δεξιότητες διαχείρισης των συναισθηματικών διακυμάνσεων και καταστάσεών τους. Μαθαίνουν επίσης να φροντίζουν καλύτερα τον εαυτό τους και να προσέχουν την ευημερία τους.

Η διαλεκτική συμπεριφορική θεραπεία συνήθως συνδυάζεται με συμμετοχή σε αντίστοιχες ομάδες.

Οι ομάδες περιλαμβάνουν εκτίμηση του εαυτού, εκπαίδευση για την απόκτηση δεξιοτήτων αναφορικά με τη διαλεκτική συμπεριφορική θεραπεία και εκπαίδευση για απόκτηση γονεϊκών δεξιοτήτων για την ανατροφή των παιδιών. Άλλη θεματολογία των ομάδων μπορεί να επικεντρώνεται σε κοινά προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίζουν αυτοί οι ασθενείς όπως διατροφικές διαταραχές, δυσκολίες στις διαπροσωπικές σχέσεις, χρήση ουσιών, τραυματικές εμπειρίες, και επαγγελματική εξέλιξη.

Οι ασθενείς, λόγω του ότι συμμετέχουν συστηματικά στις συνεδρίες, αποκτούν οικειότητα με τις λεπτομέρειες και τα δεδομένα της ζωής των άλλων μελών της ομάδας και για αυτό αισθάνονται την ομάδα ως ένα μέρος όπου μπορούν να ακουστούν και βιώσουν την κατανόηση από τα άλλα μέλη. Η ομάδα είναι ορθά και προσεκτικά δομημένη. Συνήθη θέματα αφορούν την ασφάλεια, τις δυσκολίες στις διαπροσωπικές σχέσεις, την χρήση ουσιών, αισθήματα ανεπάρκειας, αλληλεπίδραση μεταξύ οικογενειών, διαχείριση σε θέματα εξάρτησης – αυτονομίας και φόβο εγκατάλειψης.

Συμπεράσματα

Τα εντατικά θεραπευτικά προγράμματα ημέρας, προσφέρουν κλινικά υγιή και αποδοτική εναλλακτική λύση τόσο στα εξωτερικά ιατρεία των πιο παραδοσιακών υπηρεσιών, όσο και σε πιο εντατικά επίπεδα φροντίδας των ψυχιατρικών κλινικών. Αυτά τα προγράμματα μπορούν να αποτελέσουν τη θεραπεία κατ΄ επιλογήν για ασθενείς με οριακή διαταραχή της προσωπικότητας οι οποίοι μπορεί να οπισθοδρομήσουν περισσότερο σε καταστάσεις ελέγχου. Παρόλα αυτά σε περιόδους κρίσεων έχουν ανάγκη για θεραπεία με επαρκή δομή και υποστήριξη.