330 total views

Διαβάζοντας μία σειρά από άρθρα για τα Χριστούγεννα και την κατάθλιψη αλλά δουλεύοντας κυρίως με ασθενείς που έχουν διπολική διαταραχή (μανιοκατάθλιψη), αναρωτιέται κανείς ποια μπορεί να είναι η σχέση των Χριστουγέννων με τη διπολική διαταραχή;

Άραγε τα Χριστούγεννα βοηθάνε ή χειροτερεύουν την συναισθηματική κατάσταση ανθρώπων με διπολική διαταραχή;

Αυτή ήταν πρόσφατα και μία ερώτηση που μου την έκαναν αρκετά συχνά οι διπολικοί μου ασθενείς.

Η αλήθεια είναι ότι δεν έχω ερευνητικά στοιχεία να απαντήσω σε αυτό το ερώτημα επιστημονικά με στοιχεία όπως μου αρέσει.

Ερευνώντας την επιστημονική βιβλιογραφία βρήκα μόνο ένα άρθρο του Nick Cradock (Άγγλου Ψυχίατρου από την Ουαλία, που τρέχει μία από τις μεγαλύτερες ψυχιατρικές γενετικές έρευνες στη διπολική διαταραχή), η οποία δημοσιεύτηκε το 1992. Παρόλα αυτά, το άρθρο αναφερόταν σε έναν διπολικό ασθενή, ο οποίος έπασχε επίσης από αιμοφιλία β (μία γενετική νόσο, γνωστή και ως η ασθένεια των Χριστουγέννων – η οποία ονομάστηκε έτσι από τον πρώτο ασθενή που λεγόταν Stephen Christmas).

Επομένως, φαίνεται ότι δεν έχουμε επιστημονικά στοιχεία για να καταλήξουμε στο εάν τα Χριστούγεννα βοηθάνε ή χειροτερεύουν μία διπολική διαταραχή. Παρόλα αυτά μπορώ να κάνω μία πρώτη προσέγγιση βασιζόμενος στις γνώσεις που έχουμε από έρευνες στη διπολική διαταραχή και τη γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία.

Η αλήθεια είναι ότι αυτό είναι πολύ πιθανό να εξαρτηθεί από τον τρόπο που ο κάθε διπολικός ασθενής θα βιώσει τα Χριστούγεννά του.

Εάν υπάρχουν αρνητικές προσδοκίες για τα ερχόμενα Χριστούγεννα, τότε είναι πολύ πιθανό αυτές οι προσδοκίες να επαληθευτούν.

Η γνωσιακή θεραπεία έχει δείξει εκπληκτικά αποτελέσματα βοηθώντας τους θεραπευόμενους να αλλάξουν τις αρνητικές τους σκέψεις και προσδοκίες για μελλοντικά γεγονότα, αλλά και να αλλάξουν τις αρνητικές τους ερμηνείες για γεγονότα του παρόντος.

Εάν υπάρχουν αρνητικά βιώματα από προηγούμενα Χριστούγεννα και πιθανά συμπτώματα κατάθλιψης και μοναξιάς τότε είναι πολύ πιθανόν να έχουν δημιουργηθεί αρνητικά γνωσιακά σχήματα σχετικά τη περίοδο των Χριστουγέννων. Αυτά τα αρνητικά σχήματα – εάν δεν αμφισβητηθούν – σίγουρα θα επηρεάσουν όλα τα γεγονότα και εμπειρίες των Χριστουγέννων.

Βλέποντας πάλι το ερώτημα συμπεριφορικά, μπορούμε να προβλέψουμε ότι εάν κάποιος σκέφτεται ότι θα περάσει άσχημα τα Χριστούγεννά του, τότε είναι πολύ πιθανόν να αρχίσει να αποφεύγει να κάνει παρέα με του φίλους και την οικογενειά του.
Μπορεί ακόμα να αποφεύγει να το παρακάνει και λίγο με τα Χριστουγεννιάτικα ψώνια του, γιατί δεν θα σκέφτεται ότι δεν έχει αρκετά χρήματα ή επειδή θα φοβάται μην το παρακάνει ξανά όπως την τελευταία φορά που ήταν σε μανία και αγόραζε πράγματα αλόγιστα.
Όλα αυτά μπορεί να ακούγονται πολύ απλά, αλλά αποφεύγοντας όμως ευχάριστες δραστηριότητες και κοινωνικές επαφές, το μόνο σίγουρο είναι ότι αυτό θα κάνει την εμπειρία των Χριστουγέννων αρνητική και μίζερη.

Η Συμπεριφορική θεραπεία, έχει αποδειχτεί εξαιρετικά αποτελεσματική στη θεραπεία της κατάθλιψης μαθαίνοντας σε ανθρώπους με κατάθλιψη να κάνουν ένα πολύ απλό αλλά και πολύ δύσκολο πράγμα – να αρχίζουν ξανά να δραστηριοποιούνται και να εκτίθενται σε ευχάριστες δραστηριότητες – σιγά, σιγά αλλά σταθερά.

Ακόμα και εάν κάποιος διπολικός ασθενής είναι μόνος του, μπορεί να έρθει σε επαφή με μία ομάδα αυτοβοήθειας σαν και αυτές που έχουμε στην ΕΔΟ, όπου θα γνωρίσει συνανθρώπους του με παρόμοιες εμπειρίες να τον στηρίξουν.

Επίσης κάτι ακόμα που είναι εξίσου σημαντικό είναι το θέμα της ρουτίνας.

Όπως και σε όλες τις γιορτές και τις διακοπές, τα Χριστούγεννα αποτελούν μία περίοδο που θα αλλάξουν οι συνήθειες μας και η ρουτίνα μας. Αυτό για τους περισσότερους μπορεί να είναι καλό, αλλά όχι απαραίτητα και για ανθρώπους με διπολική διαταραχή. Μία άλλη συμπεριφορική θεραπεία – η διαπροσωπική & κοινωνικών ρυθμών θεραπεία – μας έχει δείξει ότι αλλαγές στη ρουτίνα των διπολικών ασθενών μπορεί να απορυθμίσουν περαιτέρω τη διάθεσή τους και να φέρουν νέα επεισόδια μανίας ή κατάθλιψης.

Παρόλα αυτά, δεν έχουμε αρκετά στοιχεία για να πούμε με σιγουριά ότι η περίοδος των Χριστουγέννων θα αυξήσει τον κίνδυνο διπολικών υποτροπών, αλλά από αυτά που ξέρουμε μπορούμε με κάποια σιγουριά να πούμε ότι εάν η περίοδος των Χριστουγέννων για κάποιους συνοδευτεί από πολλές στρεσσογόνες αλλαγές (ή πολλές ευχάριστες αλλαγές), τότε ο κίνδυνος αυξάνεται και θέλει προσοχή.

Επομένως, θα μπορούσαμε να πούμε ότι πραγματικά αυτό που θα επηρεάσει ιδιαίτερα τη διάθεση ενός διπολικού ασθενή τη περίοδο των Χριστουγέννων, είναι ο τρόπος που θα την δει αλλά και ο τρόπος που θα την βιώσει.

Ακόμα και εάν προηγούμενες Χριστουγεννιάτικες εμπειρίες ήταν αρνητικές, ποτέ δεν είναι αργά να δούμε τη μαγεία των Χριστουγέννων – να γίνουμε Αϊ Βασίληδες για τους αγαπημένους μας (αλλά και για τον εαυτό μας) και να απολαύσουμε το χρόνο μας μακριά από τη δουλειά και μαζί με την οικογένειά μας. Να ξεχάσουμε παλιές κακίες και αδικίες, να συγχωρέσουμε τα λάθη των άλλων και τα δικά μας και να προχωρήσουμε με ότι θετικό έχουμε στη ζωή μας. Για όσους έχουν και διπολική διαταραχή, να τα κάνουν όλα αυτά με προσοχή και σιγά, σιγά αλλά να τα κάνουν (προσέχοντας πάντα τον ύπνο και το πιοτό!)

Ευκαιρία είναι να αδράξουμε ότι θετικό έρχεται στο δρόμο μας και να φτιάξουμε τα δικά μας χαρούμενα Χριστούγεννα (όσο και άσχημη εάν είναι η κατάστασή μας).

Αυτά τα Χριστούγεννα μπορεί να είναι η αρχή για ένα καλύτερο και πιο ισορροπημένο χρόνο.

Πολλές ευχές λοιπόν για χαρούμενα διπολικά Χριστούγεννα και ένα ευτυχισμένο νέο έτος.

Διπολικά δικός σας,

Δρ. Ιωάννης Μάλλιαρης