621 total views

Οι άνθρωποι μερικές φορές μπερδεύουν τρείς ψυχικές διαταραχές από τις οποίες μόνο μία αυτές θα μπορούσε να αναφερθεί ως ’’κοινή’’ μέσα στο πληθυσμό, τη διπολική διαταραχή (γνωστή επίσης ως μανιοκατάθλιψη), τη σχιζοφρένεια, και τη διαταραχή πολλαπλής προσωπικότητας (γνωστή επίσης με το κλινικό όνομα, διασπαστική διαταραχή ταυτότητας). Αυτή η σύγχυση έχει προκληθεί λόγω της κοινής χρήσης κάποιων από αυτών των ονομάτων στα δημοφιλή μέσα ενημέρωσης και εξαιτίας ορισμένων ανθρώπων που αναφέρονται σε κάποιον ο οποίος παλεύει με ένα ψυχικό πρόβλημα. Οι διαταραχές, ωστόσο, έχουν λίγα κοινά μεταξύ τους με εξαίρεση το γεγονός ότι όσοι τις έχουν στιγματίζονται από τη κοινωνία.


Διπολική διαταραχή

Η διπολική διαταραχή είναι μία σχετικά κοινή ψυχική ασθένεια σε σύγκριση με τις άλλες δύο διαταραχές. Είναι επίσης, εύκολα κατανοητή και άμεσα θεραπεύσιμη από ένα συνδυασμό φαρμάκων και ψυχοθεραπείας. Χαρακτηρίζεται από εναλασσόμενα επεισόδια μανίας και κατάθλιψης τα οποία διαρκούν συχνά εβδομάδες ή ακόμη και μήνες στους περισσότερους ανθρώπους που έχουν τη διαταραχή. Τα άτομα που βρίσκονται σε μανία διακατέχονται από υψηλά επίπεδα ενέργειας και συχνά παράλογες πεποιθήσεις για το μέγεθος της δουλείας που μπορούν να φέρουν εις πέρας σε σύντομο χρονικό διάστημα. Μερικές φορές αναλαμβάνουν στη στιγμή εκατομμύρια εργασίες χωρίς να ολοκληρώσουν καμία από αυτές. Κάποιοι άνθρωποι με μανία μιλάνε με ραγδαίο ρυθμό και δίνουν την εντύπωση στους γύρω τους ότι βρίσκονται διαρκώς σε κίνηση.

Έπειτα από ένα μανιακό επεισόδιο, ένα άτομο με διπολίκη διαταραχή συχνά θα καταλήξει σε καταθλιπτική διάθεση, η οποία χαρακτηρίζεται από λύπη, λίθαργο, και από ένα αίσθημα ότι δεν υπαρχεί κανένα νόημα στο να κάνει το οτιδήποτε. Προβλήματα ύπνου συμβαίνουν κατά τη διάρκεια και των δύο επεισοδίων της διάθεσης (μανία & κατάθλιψη). Η διπολική διαταραχή επηρεάζει εξίσου τους άνδρες και τις γυναίκες και μπορεί να διαγνωστεί για πρώτη φόρα καθ΄όλη τη διάρκεια της ζωής ενός ατόμου.

Η θεραπεία της διπολικής διαταραχής αποτελεί πρόκληση καθώς, παρότι το άτομο θα λάβει μία αντικαταθλιπτική θεραπευτική αγωγή με σκοπό το μετριασμό της καταθλιπτικής διάθεσης, είναι πιο πιθανό να παραμείνει στα φάρμακα τα οποία βοηθούν στη καταστολή της μανιακής διάθεσης. Αυτές οι φαρμακευτικές αγωγές τείνουν να κάνουν το άτομο να αισθάνεται ΄΄σα ζομπι΄΄ ή ΄΄χωρίς συναισθήματα΄΄, τα οποία είναι συναισθήματα που οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θα ήθελαν να βιώσουν. Πάρα πολλά άτομα με διπολική διαταραχή δυσκολεύονται να διατηρήσουν τη φαρμακευτική αγωγή ενώ βρίσκονται σε μανιακό επεισόδιο. Ωστόσο, οι περισσότεροι διπολικοί άνθρωποι λειτουργούν σχετικά καλά στη κοινωνία και καταφέρνουν να αντιμετωπίσουν τις εναλλαγές διάθεσης, ακόμη και αν δεν ακολουθούν πάντα τις συνταγογραφούμενες φαρμακευτικές αγωγές.


Σχιζοφρένεια

Η σχιζοφρένεια είναι λιγότερο συχνή από τη διπολική διαταραχή και συνήθως διαγιγνώσκεται για πρώτη φορά προς το τέλος της εφηβείας ή των 20 χρόνων. Περισσότεροι άνδρες παρά γυναίκες λαμβάνουν τη διάγνωση της σχιζοφρένειας, η οποία χαρακτηρίζεται τόσο από τη παρουσία παραισθήσεων όσο και ψευδαισθήσεων. Οι παραισθήσεις είναι το να βλέπεις ή να ακούς πράγματα που δεν υπάρχουν. Οι ψευδαισθήσεις είναι η πίστη σε κάτι που δεν είναι αληθινό. Τα άτομα με ψευδαισθήσεις θα συνεχίσουν να τις έχουν ακόμη και στη περίπτωση που δουν αποδείξεις που αντικρούουν τις ψευδαισθήσεις τους. Αυτό συμβαίνει γιατί, όπως και οι παραισθήσεις, οι ψευδαισθήσεις είναι ΄΄παράλογες΄΄ – το αντίθετο της λογικής και του λόγου. Από τη στιγμή που ο λόγος δεν εφαρμόζεται σε κάποιον με σχιζοφρενικές ψευδαισθήσεις, το να διαφωνείς με τη λογική με αυτό το άτομο δεν βγάζει πουθενά.

Η θεραπεία της σχιζοφρένειας αποτελεί επίσης πρόκληση κυρίως γιατί οι άνθρωποι με αυτή τη διαταραχή δεν λειτουργούν ομαλά στη κοινωνία και αντιμετωπίζουν δυσκολίες στη διατήρηση της θεραπευτικής τους αγωγής. Μια θεραπεία συχνά περιλαμβάνει φάρμακα και ψυχοθεραπεία, αλλά μπορεί να εμπλέκει επίσης ένα καθημερινό πρόγραμμα για τα άτομα με πιο σοβαρές ή ανθεκτικές στη θεραπεία μορφές της διαταραχής.

Λόγω της φύσης των συμπτωμάτων της σχιζοφρένειας, τα άτομα με αυτή τη διαταραχή βρίσκουν συχνά δύσκολο να συναναστρέφονται με άλλους, και να διαχειρίζονται φυσιολογικές δραστηριότητες στη ζωή τους, όπως για παράδειγμα, να κρατήσουν μία δουλειά. Πολλοί σχιζοφρενείς χαλάνε τη θεραπεία (μερικές φορές, για παράδειγμα, επειδή η ψευδαίσθηση τους λέει τι να κάνουν), και καταλήγουν άστεγοι.


Διαταραχής πολλαπλής προσωπικότητας

Αυτή η διαταραχή συνήθιζε να είναι γνωστή ως διαταραχή πολλαπλής προσωπικότητας (και εξακολουθεί να αναφέρεται έτσι στα μέσα επικοινωνίας), αλλά είναι πλέον γνωστή με το καινούργιο κλινικό της όνομα, διασπαστική διαταραχή ταυτότητας (Dissociative identity disorder). Η διασπαστική διαταραχή ταυτότητας, χαρακτηρίζεται από μία ή περισσότερες διακριτές ταυτότητες με τις οποίες το άτομο πιστεύει ότι συνυπάρχει. Αυτές οι ταυτότητες μπορούν να μιλήσουν στο άτομο και το άτομο μπορεί να απαντήσει πίσω. Οι ταυτότητες συχνά σχηματίζονται για να βοηθήσουν κάποιον να αντιμετωπίσει διάφορες πτυχές της ζωής του και φαίνεται να έχουν διακριτές προσωπικότητες οι οποίες είναι μοναδικές και διαφορετικές από το πυρήνα της προσωπικότητας του κάθε ατόμου.

Μερικές φορές, τα άτομα με διασπαστική διαταραχή ταυτότητας θα χάσουν την αίσθηση του χρόνου ή θα είναι ανίκανα να μετρήσουν το χρόνο κατά τη διάρκεια της ημέρας. Αυτό συμβαίνει όταν μία από τις ταυτότητες μέσα στο άτομο παίρνει τον έλεγχο του ατόμου και εμπλέκεται σε συμπεριφορές που ο πυρήνας της προσωπικότητας διαφορετικά δεν θα εμπλεκόταν. Για παράδειγμα, το άτομο με διασπαστική διαταραχή ταυτότητας ίσως είναι ανίκανο να φερθεί δυναμικά σε μία κατάσταση με το αφεντικό του και η δυναμική ταυτότητα παίρνει τον έλεγχο για τη σημαντική συνάντηση ώστε να εξασφαλίσει ότι το άτομο είνα δυναμικό.

Η διασπαστική διαταραχή ταυτότητας δεν διαγιγνώσκεται συχνά μέσα στον πληθυσμό και δεν είναι εύκολα κατανοητή από τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας και τους ερευνητές. Η θεραπεία συνήθως περιλαμβάνει ψυχοθεραπεία για να βοηθήσει ο άτομο να ενσωματώσει όλες τις ταυτότητες μέσα στον πυρήνα της προσωπικότητας του και για αυτό το λόγο η θεραπεία μπορεί να πάρει χρόνια.


Συγκρίνοντας τις τρείς αρκετά διαφορετικές διαταραχές

Τα άτομα με διπολική διαταραχή συχνά μπορούν να έχουν αρκετά ΄΄φυσιολογικές΄΄ ζωές, διατηρώντας μία κανονική ζωή, έχοντας μία χαρούμενη σχέση και οικογένεια, ακόμη και να είναι πολύ επιτυχημένοι στη καριέρα τους. Οι διπολικοί ασθενείς δεν ακούνε φωνές που δεν υπάρχουν και δεν έχουν πολλαπλές προσωπικότητες στα σωματά τους. Επίσης, αντιδρούν καλύτερα όταν εμμένουν σε μία φαρμακευτική αγωγή.

Αρκετά άτομα με σχιζοφρένεια παρουσιάζουν συχνά δυσκολία λειτουργικότητας μέσα στη κοινωνία. Λόγω της φύσης της διαταραχής, παρουσιάζουν δυσκολία στο να παραμείνουν στη θεραπεία, στις οικογενειακές, φιλικές και κοινωνικές σχέσεις και στη δουλεία. Όντας ακόμη μία από τις πιο στιγματισμένες διαταραχές στη ψυχική υγεία, η βοήθεια σε πολλές κοινότητες μπορεί να είναι δύσκολο να βρεθεί και πολλοί σχιζοφρενείς καταλήγουν άστεγοι και ξεχασμένοι από την οικογένεια και τη κοινωνία.

Τα άτομα με σχιζοφρένεια που έχουν ισχυρή κοινωνική και οικογενειακή υποστήριξη τα πάνε καλά και μπορούν να ζήσουν χαρούμενες, υγειής και γεμάτες ζωές, με καλές οικογενειακές και κοινωνικές σχέσεις. Τα άτομα αυτά, μπορούν να είναι καταθλιπτικά ή μανιακά αλλά αυτό είναι συνήθως αποτέλεσμα της σχιζοφρένειας. (π.χ είναι καταθλιπτικοί επειδή είναι σχιζοφρενείς). Εάν ένα άτομο ακούει φωνές (δεν έχουν αυτό το χαρακτηριστικό όλοι οι σχιζοφρενείς), δεν αναγνωρίζει τις φωνές ως μέρος του εαυτού του.

Τα άτομα με πολλαπλή διαταραχή προσωπικότητας, ή διασπαστική διαταραχή ταυτότητας μπορούν συχνά να έχουν επιτυχημένες, ΄΄φυσιολογικές΄΄ζωές με υγειής και χαρούμενες σχέσεις με άλλους ανθρώπους. Ενώ, όπως και τα άτομα με σχιζοφρένεια, μπορεί να ακούνε φωνές στο κεφάλι τους, οι φωνές αναγνωρίζονται από το άτομο ως διαφορετικές ταυτότητες μέσα στον εαυτό τους (όχι ως εξωτερικές φωνές προερχόμενες έξω από τον εαυτό). Τέτοιες ταυτότητες μπορεί να βοηθούν στη λειτουργία του ατόμου στη ζωή και να του επιτρέπουν να ζήσει τη ζωή του χωρίς διακοπή. Άλλα άτομα με διασπαστική διαταραχή ταυτότητας έχουν μεγαλύτερη δυσκολία στη μέτρηση του χρόνου κατά τη διάρκεια της ημέρας, επειδή οι ταυτότητες αναλαμβάνουν κομμάτια της ζωής τους, γεγονός ιδιαίτερα προκλητικό και απογοητευτικό. Παρόλο που το άτομο με διασπαστική διαταραχή ταυτότητας μπορεί να παρουσιάσει καταθλιπτικά συμπτώματα, η κατάθλιψη θεωρείται δευτερεύον σύμπτωμα της διασπαστικής διαταραχής ταυτότητας (π.χ., το άτομο είναι καταθλιπτικό επειδή προσπαθεί να αντιμετωπίσει τη διασπαστική διαταραχή ταυτότητας).

Οι άνθρωποί φαίνεται συχνά να μπερδεύουν κάποιον που υποφέρει από σχιζοφρένεια με κάποιον που πάσχει από διασπαστική διαταραχή ταυτότητας. Ενώ και οι δύο διαταραχές είναι χρόνιες και σοβαρές ψυχικές διαταραχές, οι διαφορές μεταξύ των δύο διαταραχών είναι έντονες. Τα άτομα με σχιζοφρένεια ακούνε ή βλέπουνε πράγματα που δεν υπάρχουν και πιστεύουν πράγματα που δεν είναι αλήθεια, συχνά συνδεδεμένα σε ένα περίπλοκο και παράλογο σύστημα πεποιθήσεων. Δεν έχουν πολλαπλές ταυτότητες ή προσωπικότητες. Τα άτομα με διασπαστική διαταραχή ταυτότητας δεν έχουν παραλληρηματικές πεποιθήσεις έξω από τις πολλαπλές προσωπικότητες ή ταυτότητές τους. Οι μοναδικές φωνές που ακούνε ή μιλάνε είναι αυτές οι ταυτότητες.

-Μετάφραση άρθρου: Χριστίνα Γιάγκου, Ψυχολόγος, Μέλος συνεργάτης της ΕΔΟ.
-Επιστημονική επιμέλεια: Δρ. Ιωάννης Μάλλιαρης, Ψυχολόγος, Διδάκτωρ Κλινικής Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, Επιστημονικός υπεύθυνος της ΕΔΟ.

Πηγή: Γιάγκου & Μάλλιαρης, 2015, maniokatathlipsi.gr . Ελεύθερη η αναδημοσίευση, ως έχει, με αναφορά στην πηγή.

Grohol, J. (2006). The Differences Between Bipolar Disorder, Schizophrenia and Multiple Personality Disorder. Psych Central. Retrieved on February 20, 2015, from https://psychcentral.com/lib/the-differences-between-bipolar-disorder-schizophrenia-and-multiple-personality-disorder/000633