617 total views

Η διπολική διαταραχή (γνωστή και ως μανιοκατάθλιψη), είναι μια ψυχική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από επεισόδια ανεβασμένης ή ευερέθιστης διάθεσης γνωστά και ως επεισόδια μανίας καθώς και επεισόδια κατάθλιψης. Αυτά τα επεισόδια μπορεί να προκαλέσουν μεγάλο πρόβλημα στην ικανότητα του ανθρώπου να λειτουργήσει φυσιολογικά στην καθημερινότητα του. Είναι μια σοβαρή διαταραχή της διάθεσης και οι άνθρωποι που βιώνουν εμπειρίες υποτροπής, ιδιαίτερα της μανίας, διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να εισαχθούν στο νοσοκομείο.

Πρόσφατα, το Royal College Psychiatrists της Βρετανίας, που είναι ο αρμόδιος επαγγελματικός φορέας για την εκπαίδευση, την κατάρτιση, τη θέσπιση και τη βελτίωση των προτύπων στην ψυχιατρική στην Αγγλία, δημοσίευσε ένα άρθρο το οποίο έχει ως στόχο να εκτιμήσει κατά πόσο η θεραπεία στο σπίτι, δύναται να μειώσει τις εισαγωγές των διπολικών ασθενών με μανία στο νοσοκομείο.

Η πρόληψη της οξείας υποτροπής που εξετάστηκε βασίζεται σε ένα συνεργατικό σχέδιο φροντίδας για τα άτομα με διπολική συναισθηματική διαταραχή και χρησιμοποιείται ειδικά σε μια μανιακή φάση. Κάθε άτομο με διπολική συναισθηματική διαταραχή, έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει τη δική του εξατομικευμένη εκδοχή του σχεδίου φροντίδας του σε συνεργασία με επαγγελματίες ειδικούς που του παρέχουν φροντίδα ή ακόμα και την οικογένεια του, αν το επιθυμεί. Το σχέδιο παρέμβασης μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη περαιτέρω επιδείνωσης της ήδη υπάρχουσας κατάστασης του ασθενούς. Έτσι εκτελούνται οι απαραίτητες ενέργειες προκειμένου να πραγματοποιηθεί άμεση έναρξη του εξατομικευμένου σχεδίου θεραπείας καθώς στόχος αυτού είναι να παρέμβει όσο το δυνατόν νωρίτερα στη μανία.

Ο σκοπός αυτής της μεθόδου παρέμβασης είναι να μειώσει την περαιτέρω επιδείνωση, η οποία μπορεί να είναι ταχεία, να ελαχιστοποιήσει την αναστάτωση στη ζωή του ατόμου και να συμβάλλει στην αποφυγή εισαγωγών στο νοσοκομείο. Η ομάδα θεραπείας στο σπίτι (home treatment team, HTT) αναλαμβάνει τον ασθενή που αρχίζει να υποτροπιάζει για μια αρχική περίοδο 4 ημερών, με σκοπό την αξιολόγηση και τη θεραπεία, αν αυτό είναι εφικτό. Στη συνέχεια, ο ασθενής είτε παραμένει με την ομάδα αυτή για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, είτε μεταφέρεται στο συντονιστή-θεραπευτή που έχει αναλάβει τη φροντίδα του ή στο γενικό του ιατρό.

Τα εξατομικευμένα, συνεργατικά σχέδια φροντίδας είναι μέρος της πολιτικής για την ψυχική υγεία στο Ηνωμένο Βασίλειο, ωστόσο δεν έχουν πραγματοποιηθεί οι απαραίτητες ενέργειες προκειμένου να προσδιοριστεί η χρήση τους ώστε να επιτρέπεται η άμεση πρόσβαση σε αυτά από την ομάδα θεραπείας στο σπίτι όταν ανιχνεύονται τα πρώιμα σημάδια υποτροπής της μανίας.

Προγενέστερα, δεν υπήρχε κάποια έρευνα ή μελέτη που να αξιολογούσε μια δομημένη στρατηγική πρόληψης οξείας υποτροπής, ωστόσο υπήρχαν ενδείξεις οι οποίες προωθούσαν τα πλεονεκτήματα της βοήθειας στα άτομα με διπολική συναισθηματική διαταραχή προκειμένου να αναγνωρίζουν τα σημάδια της υποτροπής για να μπορούν να ελέγξουν την κατάστασή τους και να μειώσουν τις αρνητικές της επιπτώσεις στη ζωή τους.
Η μελέτη έγινε για να αξιολογήσει εάν έπειτα από την εφαρμογή του σχεδίου ειδικής φροντίδας θεραπείας στο σπίτι μειώθηκαν οι εκούσιες και ακούσιες εισαγωγές στο νοσοκομείο αυτής της ομάδας ατόμων.

Συνολικά 59 διπολικοί ασθενείς συμπεριλήφθηκαν στην ανάλυση, ηλικίας 18 ετών και άνω. Τα ηλεκτρονικά μητρώα για τους χρήστες των υπηρεσιών αναλύθηκαν από το 2002 μέχρι τη συλλογή δεδομένων, το Μάιο του 2012. Οι καταθλιπτικές υποτροπές αποκλείστηκαν από τα δεδομένα προς ανάγνωση των ηλεκτρονικών αρχείων.

Σημαντικό ρόλο στην έρευνα διαδραμάτισαν δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν για τον προσδιορισμό του αριθμού των εισαγωγών των ατόμων στο ψυχιατρικό νοσοκομείο, πριν και μετά την εφαρμογή της πρόληψης οξειών υποτροπών, καθώς και του συνολικού αριθμού των ημερών που παρέμειναν σε αυτό. Επίσης, δεδομένα χρησιμοποιήθηκαν για να προσδιορίσουν τον αριθμό των κρατήσεων στο νοσοκομείο πριν και μετά την παρέμβαση καθώς και το σύνολο των ημερών κράτησης πριν και μετά την παρέμβαση. Τα άτομα κρατούνταν είτε σύμφωνα με το άρθρο 2 (υποχρεωτική εισαγωγή στο νοσοκομείο για την αξιολόγηση έως 28 ημέρες) ή σύμφωνα με το άρθρο 3 (υποχρεωτική εισαγωγή σε νοσοκομείο για θεραπεία για διάστημα μέχρι και 6 μήνες) του νόμου περί Ψυχικής Υγείας της Μεγάλης Βρετανίας. Οι αριθμοί των εισαγωγών και κρατήσεων πριν και μετά την παρέμβαση υπολογίστηκαν για κάθε άτομο (εισαγωγές / κρατήσεις ανά άτομο, ανά έτος) για να επιτραπεί η σύγκριση σε διαφορετικές χρονικές περιόδους, δηλαδή πριν και μετά από μια θεραπευτική παρέμβαση στο σπίτι.

Από την έρευνα προέκυψε πως από τα 59 άτομα, 46 (80%) εισήχθησαν τουλάχιστον μία φορά πριν την παρέμβαση στο σπίτι, με 105 εισαγωγές στο σύνολο, και 21 άτομα (36%) εισήχθησαν τουλάχιστον μία φορά μετά την παρέμβαση θεραπείας στο σπίτι, με 54 εισαγωγές στο σύνολο. Ο αριθμός των εισαγωγών και για τις δύο ομάδες κυμαινόταν από 1 έως 9 ανά άτομο, ενώ 11 άτομα (19%) δεν εισήχθησαν λόγω μανίας αλλά για άλλους λόγους.

Τα αποτελέσματα έδειξαν πως υπήρχαν λιγότερες εισαγωγές μετά από τη θεραπεία στο σπίτι, από ότι πριν από την εφαρμογή αυτής.

Υπήρχαν 0,3 λιγότερες εισαγωγές ανά άτομο, ανά έτος που ισοδυναμεί με σχεδόν 1 λιγότερη εισαγωγή μέσα σε πάνω από 3 χρόνια και 0,25 λιγότερες κρατήσεις ανά άτομο, ανά έτος που ισοδυναμεί με περίπου 1 λιγότερη κράτηση σε πάνω από 4 χρόνια.

Τα αποτελέσματα μπορεί να φαίνονται σχετικά μικρά ως προς τις τιμές που παρουσιάζονται, αλλά δεδομένης της διαταραχής που μπορεί να προκληθεί στη ζωή ενός ατόμου όταν αυτό γίνει μανιακό, συμπεριλαμβανομένου και του κινδύνου κράτησης στο νοσοκομείο, αποφεύγοντας ακόμη και μια κράτηση κάθε 4 χρόνια μπορεί να είναι σημαντικό.

Για να τοποθετήσουμε τα αποτελέσματά μας σε ένα πλαίσιο, βρέθηκε ότι ομάδες κρίσης, όπως η ομάδα θεραπείας στο σπίτι (HTT) μπορεί να μειώσει τις νοσοκομειακές εισαγωγές των ατόμων με όλων των τύπων διαγνώσεις.

Ωστόσο, είναι επίσης γνωστό ότι τα άτομα με σοβαρές διαταραχές της διάθεσης μπορεί να παρουσιάζουν ιδιαίτερες δυσκολίες στην θεραπεία στο σπίτι και είναι εκείνοι με τις περισσότερες πιθανότητες να χρειαστεί η μεταφορά τους στην εσωνοσοκομειακή περίθαλψη, ως εκ τούτου, προτάθηκε να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην αρχική εκτίμηση του σχεδίου θεραπείας για τους εν λόγω ασθενείς.

Υπάρχουν πολλά στοιχεία τα οποία υποστηρίζουν ότι η έγκαιρη αναγνώριση και η συνεργατική με τον ασθενή διαχείριση σημαδιών υποτροπής της μανίας αποτελούν κρίσιμα στοιχεία για την πορεία εξέλιξης της κατάστασης του ατόμου.

Προσεγγίσεις αυτό-διαχείρισης που βασίζονται στην αναγνώριση των πρώιμων προειδοποιητικών σημαδιών μανίας ή κατάθλιψης είναι εξίσου σημαντικές σε τέτοιες ομάδες ασθενών.

Ενώ λοιπόν, όπως προέκυψε και από άλλες μελέτες και έρευνες, βρέθηκαν ευεργετικά αποτελέσματα των έγκαιρων παρεμβάσεων στα πρώιμα σημάδια προειδοποίησης για εμφάνιση διαταραχών της διάθεσης, δεν υπάρχει αρκετό υλικό αναφορικά με τα εξατομικευμένα δομημένα σχέδια παρέμβασης θεραπείας στο σπίτι.

Τα ευρήματα της παρούσας μελέτης αναφορικά με αυτή την παρέμβαση θεραπείας στο σπίτι, δείχνουν ότι αυτή είναι μια αποτελεσματική, καινοτόμα και χρήσιμη προσέγγιση που βοηθάει ακόμα περισσότερο στην καλύτερη θεραπεία της διπολικής διαταραχής και ειδικότερα στην πρόληψη της μανίας.

– Συγγραφή άρθρου: Έλενα Γιάππα, Ψυχολόγος, Μέλος συνεργάτης της ΕΔΟ.
-Επιστημονική επιμέλεια: Δρ. Ιωάννης Μάλλιαρης, Ψυχολόγος, Διδάκτωρ Κλινικής Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, Επιστημονικός υπεύθυνος της ΕΔΟ.

Πηγή: Γιάππα & Μάλλιαρης (2015) Διπολική διαταραχή, μανιακή υποτροπή και εντατική θεραπεία στο σπίτι. maniokatathlipsi.gr .

Ελεύθερη η αναδημοσίευση, ως έχει, με αναφορά στην πηγή.

Murton, C., Cooper, M., Dinniss, S., Roberts, S., Booth, N., & Newell, P. (2014). Does a home treatment acute relapse prevention strategy reduce admissions for people with mania in bipolar affective disorder?. Psychiatric Bulletin, 38(6), 276-280.