316 total views

Έρευνες σχετικά με την εναισθησία (insight) στη Διπολική Διαταραχή (ΔΔ) έχουν δείξει ότι είναι ένα πολυδιάστατο και περίπλοκο θέμα. 

Η έννοια εναισθησία περιλαμβάνει την επίγνωση σχετικά με τη Διπολική Διαταραχή, την ανάγκη για θεραπεία και τις συνέπειες που σχετίζονται με αυτή. Η απουσία εναισθησίας μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την πορεία της διαταραχής.

Μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε μια εξωτερική κλινική στο Ινστιτούτο Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου του Ρίο Ντε Τζανέιρο (Νοέμβριο 2013 – Νοέμβριο 2014) είχε σκοπό να αξιολογήσει το κατά πόσο η γενικότερη εναισθησία ή αλλιώς την επίγνωση για τη Διπολική Διαταραχή και τα συμπτώματά της επηρεάζεται στον κάθε κύκλο της νόσου που βρίσκεται ο ασθενής, δηλαδή, στη μανία, την κατάθλιψη και τη νορμοθυμία (ύφεση των συμπτωμάτων. 

Στην έρευνα χρησιμοποιήθηκε, μεταξύ άλλων, και μία κλίμακα μέτρησης (Insight Scale for Affective Disorders – ISAD), ειδικά σχεδιασμένη για ασθενείς με διαταραχές της διάθεσης, για να αξιολογήσει το επίπεδο επίγνωσης τους στις διαφορετικές καταστάσεις της διαταραχής τους. Στην έρευνα συμμετείχαν άτομα τα οποία είχαν διαγνωστεί με ΔΔ τύπου Ι ήταν άνω των 18 ετών και είχαν συναινέσει για την συμμετοχή τους στην έρευνα. Οι ασθενείς χωρίστηκαν σε τρεις διαφορετικές ομάδες: μανίας, κατάθλιψης και νορμοθυμίας. Το τελικό δείγμα περιελάμβανε 95 ασθενείς με ΔΔ τύπου Ι. Από τους 95 οι γυναίκες ήταν 61 και οι άντρες 34, με μέσο όρο ηλικίας τα 47 ετη. Επιπλέον, οι 32 βρίσκονταν σε φάση μανίας, οι 30 σε φάση κατάθλιψης και οι 33 σε νορμοθυμία. 

Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι οι ασθενείς με Διπολική Διαταραχή τύπου Ι έχουν διαφορετικά επίπεδα εναισθησίας σε κάθε κύκλο της νόσου.

Αναλυτικότερα, οι ασθενείς που βρίσκονταν σε μανία παρουσίασαν μεγαλύτερη εξασθένηση της εναισθησίας τους σε σύγκριση με τους ασθενείς που βρίσκονταν σε κατάθλιψη ή νορμοθυμία. 

Συγκεκριμένα, είχαν χαμηλότερο βαθμό επίγνωσης για την ασθένεια, λιγότερη επίγνωση σχετικά με την αποτελεσματικότητα της θεραπείας και τις συνέπειες της διαταραχής στην κοινωνική ζωή. Διαφορά δε βρέθηκε σχετικά με αυτά τα στοιχεία αξιολόγησης ανάμεσα στους ασθενείς με κατάθλιψη και νορμοθυμία.

Σημαντική παρατήρηση αποτελεί ότι στη συγκεκριμένη έρευνα κάποιοι ασθενείς σε νορμοθυμία παρουσίασαν επίσης έλλειψη εναισθησίας. 

Αυτό υποδηλώνει ότι υπάρχουν και άλλοι παράγοντες εκτός από τη συναισθηματική κατάσταση, που μπορεί να επηρεάζουν το βαθμό εναισθησίας. 

Σε αυτήν την περίπτωση, χαμηλά επίπεδα εναισθησίας μπορεί να σχετίζονται με γνωστικά ελλείμματα, όπως ελλείμματα στη γλωσσική ευχέρεια, χαμηλές επιδόσεις σε δοκιμασίες εκτελεστικής λειτουργίας, διαιρεμένης προσοχής, εργαζόμενη μνήμη και μειωμένη ταχύτητα επεξεργασίας. Όλα αυτά ενισχύουν την άποψη ότι η εναισθησία έχει υψηλή συσχέτιση με την  νευρογνωστική ικανότητα σε ασθενείς με Διπολική Διαταραχή τύπου Ι.

Η συγκεκριμένη έρευνα ανέδειξε το γεγονός ότι ο βαθμός εναισθησίας στη Διπολική Διαταραχή επηρεάζεται ανάλογα με το συναισθηματικό κύκλο που βρίσκεται ο ασθενής. Η επίγνωση για την ασθένεια και τις συνέπειές της έχει σημαντικό ρόλο στην προσκόλληση στη θεραπεία και την πρόληψη υποτροπών, για αυτό στην κλινική διαχείριση της ΔΔς θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το επίπεδο εναισθησίας των ασθενών.

Αυτά τα δεδομένα έρχονται σε συνάφεια με παρόμοιες έρευνες που έχουν δείξει ότι ασθενείς με Διπολική Διαταραχή τύπου Ι οι οποίοι έχουν βιώσει σοβαρότερα επεισόδια διάθεσης και αρκετοί  εκ των οποίων έχουν βιώσει και ψυχωσικά συμπτώματα μπορεί να εμφανίσουν μειωμένη νευρογνωστική ικανοτητα ακόμη και σε περιόδους νορμοθυμίας ((Bora, Yüsel, & Pantelis, 2010). 

Στοιχεία που πρέπει να ληφθούν υπόψιν, αλλά και να προληφθούν στην θεραπεία αυτών των ασθενών, είναι η σοβαρότητα και η χρονιότητα της νόσου, οι συχνές υποτροπές, συννοσηρές καταστάσεις, η λήψη ή όχι θεραπείας, η λήψη της σωστής φαρμακευτικής αγωγής, η συμμόρφωση στην φαρμακευτική αγωγή, η λήψη εξειδικευμένης ψυχοθεραπείας για τη Διπολική Διαταραχή, αλλά και διάφοροι άλλοι ψυχοκοινωνικοί παράγοντες που επηρεάζουν άμεσα την ποιότητα ζωής του ατόμου. 

Ιδιαίτερη κατανόηση και ειδική φροντίδα κρίνεται απαραίτητη για αυτήν την ομάδα ασθενών που έχουν αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν μειωμένη νευρογνωστική ικανοτητα.

(Για να παρακολουθήσετε κάποια επερχόμενη σχετική συζήτηση σε σχέση με το άρθρο μπορείτε να γραφτείτε δωρεάν στο edomazi.gr)

Πηγή: Τσάντου & Μάλλιαρης (2023) Τι είναι η Εναισθησία (insight) και πως υπάρχει στη Διπολική διαταραχή;ManioKatathlipsi.gr

Συγγραφέας: Μαριάννα Τσαντού, Ψυχολόγος του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Εκπαιδευόμενη στο πρόγραμμα κλινικής πρακτικής του BipolarLab.edu.gr

Επιστημονική επιμέλεια:
Δρ. Ιωάννης Γ. Μάλλιαρης, Ψυχολόγος, Διδάκτωρ Κλινικής Ψυχολογίας, Institute of Psychiatry, King’s College London – Επιστημονικός Υπεύθυνος του BipolarLab.com και της ΕΔΟ.
Πιστοποιημένος Ψυχοθεραπευτής & Εκπαιδευτής στη Γνωσιακή – Συμπεριφορική Θεραπεία από το Beck Institute της Αμερικής.
(Beck Institute CBT Certified Clinician (BICBT-CC))
 

Για ατομικά ραντεβού στο πρότυπο κέντρο διαταραχών διάθεσης του BipolarLab, με εξειδικευμένους ψυχολόγους της ομάδας μας καλείτε: +30 6971813232