208 total views

Βάσει των επιστημονικών ευρημάτων , παρατηρείται ότι οι διπολικές διαταραχές και η ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας (NPD) μοιράζονται ορισμένα χαρακτηριστικά, όπως τα επεισόδια χαμηλής διάθεσης και τα υπομανιακά χαρακτηριστικά προσωπικότητας. Επιπλέον, οι διαταραχές προσωπικότητας συνυπάρχουν, συχνά, με διαταραχές της διάθεσης και του άγχους. Ωστόσο, δεν είναι ακόμα σαφές, εάν η επικάλυψη αυτών των διαταραχών οφείλεται σε επιφανειακές ομοιότητες ή σε μια κοινή αιτιολογία. 

Η Ναρκισσιστική Διαταραχή Προσωπικότητας είναι μία διαταραχή ψυχικής υγείας που χαρακτηρίζεται από ένα μακροχρόνιο μοτίβο υπερτιμημένης αίσθησης της σημασίας του εαυτού, από μεγαλοπρέπεια, θαυμασμό για τον εαυτό, ένα βαθύ αίσθημα ανάγκης για υπερβολική προσοχή και θαυμασμό από τους άλλους, καθώς και έλλειψη ενσυναίσθησης. Ωστόσο, πίσω από αυτή την προβαλλόμενη αυτοπεποίθηση, κρύβεται συχνά μια εύθραυστη αυτοεκτίμηση και ευαισθησία στην παραμικρή κριτική. Συνυπάρχει αρκετά με άλλες διαταραχές ψυχικής υγείας και μπορεί να προκαλέσει βλάβη στην εργασία και τις σχέσεις. Η NPD εμπίπτει στις διαταραχές προσωπικότητας ομάδας Β, οι οποίες περιλαμβάνουν τις αντικοινωνικές, ιστριονικές και οριακές προσωπικότητες, και συνήθως παρουσιάζουν ανοιχτά συναισθηματική και απρόβλεπτη συμπεριφορά.

Οι πρώιμες περιγραφές της μανίας αντιστοιχούν σε ορισμένα χαρακτηριστικά της Ναρκισσιστικής Διαταραχής της Προσωπικότητας (NPD). Και οι δύο διαταραχές επικεντρώνονται στη διογκωμένη αυτοεκτίμηση, τη μεγαλοπρέπεια, την υπερβολική δραστηριότητα και την επίκτητη επίδοση σε μη ρεαλιστικούς στόχους. Τα διαγνωστικά κριτήρια για τη μανία και τη NPD συμπεριλαμβάνουν παρόμοια συμπτώματα. Οι παράμετροι για τη NPD δεν αναφέρονται απευθείας στη διάθεση, αλλά την ευαισθησία στην απόρριψη και τη χαμηλή διάθεση που σχετίζονται με την απειλή του εγώ. Επιπλέον, ο ευάλωτος ναρκισσισμός μπορεί να αντιστοιχεί μεταξύ της NPD, της διπολικής διαταραχής και της οριακής διαταραχής προσωπικότητας. Επίσης, αυτές οι διαταραχές σχετίζονται με πρώιμες κακές εμπειρίες λεκτικής, σεξουαλικής και συναισθηματικής κακοποίησης. Παρόλα αυτά, υπάρχουν κάποιες διαφορές, όπως η επικεντρωμένη φύση της μανίας σε επεισόδια και οι πρόσθετες συμπεριφορές που σχετίζονται με τη μανία, όπως η παρορμητικότητα και οι παραληρητικές πεποιθήσεις. Εν γένει, η έρευνα δείχνει ότι οι ναρκισσιστικές προσωπικότητες περιλαμβάνουν στοιχεία μεγαλομανίας και ευαισθησία στην προσβολή και την κατάθλιψη.

Συμπεραίνεται, ότι η συννοσηρότητα μεταξύ των διπολικών διαταραχών (DSM-5) και της NPD είναι συχνή. Μελέτες έχουν δείξει, ότι το 60% των ατόμων με διπολική διαταραχή ΙΙ πληρούν κριτήρια και για άλλες διαταραχές. Η NPD είναι η πιο συχνή διαταραχή προσωπικότητας σε αυτούς τους ασθενείς, με ποσοστό από 4,5% έως 8,3%. Η διάγνωση της NPD μπορεί να οδηγήσει σε υποδιάγνωση, επειδή τα κριτήρια δεν καταγράφουν επαρκώς τα ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά που ενδέχεται να έχουν ορισμένα άτομα. Επιπλέον, η εστίαση στα συμπτώματα της διάθεσης μπορεί να μειώσει την προσοχή στα μακροχρόνια χαρακτηριστικά της προσωπικότητας. Η διάγνωση με συνυπάρχουσα διαταραχή προσωπικότητας προέβλεπε χειρότερη πορεία των συμπτωμάτων. Επομένως, είναι σημαντικό να αναγνωριστεί η σύνδεση ανάμεσα σε αυτές τις διαταραχές για την κατανόηση και αντιμετώπισή τους.

Η διπολική διαταραχή εμφανίζεται ως διαταραχή της διάθεσης, με καταστάσεις μεγαλομανίας και υπομανίας. Ο μεγαλοπρεπής ναρκισσισμός μπορεί, επίσης, να συνδέεται με καταστάσεις υψηλής και χαμηλής διάθεσης και αυτές οι καταστάσεις μπορεί να επηρεάζονται από εσωτερικούς και εξωτερικούς παράγοντες. Οι άνθρωποι με υψηλή αυτοπεποίθηση και μεγαλοπρεπείς χαρακτηριστικά αναφέρουν συχνές και έντονες διακυμάνσεις στη διάθεσή τους, ενώ οι άνθρωποι με χαμηλή εκτίμηση και ευαισθησία στην απειλή του εγώ αναφέρουν ευάλωτες καταστάσεις. Ωστόσο, οι άνθρωποι με υψηλό βαθμό ευάλωτου ναρκισσισμού δεν περιέχουν τις ανοδικές τάσεις στη διάθεση και τη μεγαλοπρέπεια που αναφέρουν τα άτομα με μεγαλοπρεπή χαρακτηριστικά.

Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι υπάρχει συγγένεια μεταξύ των διπολικών διαταραχών και του ναρκισσισμού. Οι ομοιότητες στις εξωτερικές συσχετίσεις και η κοινή κληρονομικότητα υποστηρίζουν την πιθανότητα της σύνδεσης των διαταραχών αυτών σε βιολογικό επίπεδο. Ωστόσο, δεν είναι ακόμα ξεκάθαρος ο βαθμός και οι μηχανισμοί σύνδεσής τους. Ίσως αντιπροσωπεύουν διαφορετικές εκφράσεις της ίδιας τάσης προς τη μεγαλομανία και τη συναισθηματική ευπάθεια ή μπορεί να αντανακλούν έναν κύκλο, όπου οι ασταθείς καταστάσεις διάθεσης οδηγούν τα άτομα να είναι πιο εγωκεντρικά ή με πιο εγωκεντρικές πεποιθήσεις, που προκαλούν μεγαλύτερη συναισθηματική ένταση.

Συνεπώς, η κατανόηση της σχέσης μεταξύ των διπολικών διαταραχών και της NPD είναι κρίσιμη για την καλύτερη αντιμετώπιση αυτών των παθήσεων. Μελλοντικές έρευνες πρέπει να επικεντρωθούν στην εξέταση των κοινών βιολογικών παραγόντων που συνδέουν αυτές τις δύο διαταραχές, προκειμένου να προχωρήσουμε σε πιο αποτελεσματικές θεραπευτικές προσεγγίσεις.

Πηγές:
Dixon-Gordon, K. L., Whalen, D. J., Layden, B. K., & Chapman, A. L. (2015). A systematic review of personality disorders and health outcomes. Canadian Psychology / Psychologie Canadienne, 56(2), 168–190.
Nagel, M. G., Marcus, D. K., & Zeigler‐Hill, V. (2022). Bipolar disorders and narcissism: Diagnostic concerns, conceptual commonalities and potential antecedents. Clinical Psychology & Psychotherapy, 30(2), 235–249.

(Για να παρακολουθήσετε κάποια επερχόμενη σχετική συζήτηση σε σχέση με το άρθρο μπορείτε να γραφτείτε δωρεάν στο edomazi.gr)

Συγγραφέας: Φωτεινή Χρυσομαλλίδου, Ψυχολόγος, University of Essex. Εκπαιδευόμενη στο πρόγραμμα κλινικής πρακτικής του BipolarLab.edu.gr

Επιστημονική επιμέλεια:
Δρ. Ιωάννης Γ. Μάλλιαρης, Ψυχολόγος, Διδάκτωρ Κλινικής Ψυχολογίας, Institute of Psychiatry, King’s College London – Επιστημονικός Υπεύθυνος του BipolarLab.com και της ΕΔΟ.
Πιστοποιημένος Ψυχοθεραπευτής & Εκπαιδευτής στη Γνωσιακή – Συμπεριφορική Θεραπεία από το Beck Institute της Αμερικής.
(Beck Institute CBT Certified Clinician (BICBT-CC))